"Historja Żydów w Krakowie i na Kazimierzu. 1304-1868"
  Obszerne, dwutomowe dzieło Majera Bałabana przedstawia dzieje ponad czterech wieków współistnienia żydowskich mieszkańców Krakowa, a później - Kazimierza, ze społecznością Królewskiego Miasta.
To historia możnych żydowskich rodzin, królewskich doradców, bankierów i mędrców. To dzieje nieustających walk o prawa do prowadzenia interesów w Krakowie, epizody rozstrzyganych przez sądy drobnych konfliktów oraz dramaty procesów rytualnych. To obraz żydowskich ulic, synagog i cmentarzy, licznych pożarów, zaraz i pogromów, a także wielu imigracji, związanych z prześladowaniami, jakie miały miejsce w całej Europie, a których echa docierały zawsze również do Polski, wzburzając nastroje wśród chrześcijańskich mieszczan krakowskich.
Dociekliwi miłośnicy Kazimierza docenią dzieło Bałabana ze względu na mnogość szczegółów dotyczących codziennego życia tego miasta i jego dawnych mieszkańców. Autor przedstawia je na tle ważnych wydarzeń historycznych i w oparciu o bogaty zbiór tekstów źródłowych, co jest tym cenniejsze, że wiele z nich nie dotrwało do naszych czasów. Nic zatem dziwnego, że jego praca stanowi punkt odniesienia dla wielu późniejszych wydawnictw Đ zarówno publikacji historycznych, jak i przewodników po współczesnym Kazimierzu.
Dla wrażliwego czytelnika "Historja Żydów...", wydana przed II wojną światową, ma dodatkowo swój tragiczny kontekst, którego w pewnym sensie także proroczym wyrazem są zamieszczone na końcu pierwszego tomu słowa siedemnastowiecznego kronikarza: "I dotąd panują w ziemi polskiej: miecz, głód i zaraza okropna, że nieszczęścia późniejsze powodują zapomnienie poprzednich, każdego dnia nieszczęście jest coraz większe..."
Kazimierz jawi się istotnie jako świadek wielu dramatycznych wydarzeń, o których pamięć wydają się zachowywać tutejsze mury i zaułki, choć może dziś - gdy jest tu nowocześniej, głośniej i tłoczniej - coraz trudniej to zauważyć...
Swing
|
